Page 8 - İSTİHBARAT TEŞKİLATLARI
P. 8
17
OSMANLI COĞRAFYASINDA İSTİHBARAT TEŞKİLATLARI
elde ettikleri başarılar, olayların genel olumsuz gidişatı içinde
kaybolup gitmişti.
Bu noktada Amerikalı Philip Stoddard’ın faaliyetleri ve
yazdığı Teşkilatı Mahsusa adlı kitaptan bahsetmekte fayda
vardır. ABD Dışişleri Bakanlığı İstihbarat ve Araştırma Bürosu
Analiz Uzmanı olan Stoddard, aynı zamanda CIA görevlisiydi.
1950’den sonraki demokrasi ve hürriyet ortamında Türkiye’ye
araştırma yapmak üzere gelen bu esrarengiz Amerikalı, 1957’de
Teşkilatı Mahsusa’nın kurucusu ve en önemli lideri Eşref
Kuşçubaşı’nın yaşadığı yeri tesbit etmişti. Yurda girişi yasak-
lanarak 150’likler listesinde yer alan ve ancak çıkarılan bir
afla 1938’de Türkiye’ye dönebilen Eşref Bey ile İzmir yakın-
larındaki çiftliğinde görüşmüştü.
Stoddard, Teşkilatın Türkiye’de ve Mısır’da yaşayan başka
eski mensuplarını da bulmuş, hepsiyle görüşerek gereken
notları almıştı. Çalışmalarını bir doktora tezi hâline getire-
rek, 1963 yılında Princeton Üniversitesine sunmuştu. “The
Ottoman Government and The Arabs, 1911-1918” adlı çalışma-
da Teşkiatı Mahsusa’nın 1911-1918 yılındaki operasyonları,
üyeleri ve İslam dünyasındaki etkileri araştırılmıştı. Böylece
Türkiye’nin hiç önem vermediği bu kıymetli bilgiler ve belge-
ler Amerika’nın daha doğrusu CIA’in eline geçmiş oluyordu.
Stoddard’ın elde ettiği bilgi ve belgelerin ne kadarını kitabına
aldığı, ne kadarını istihbarat birimlerine aktardığını bilmiyo-
ruz. Ama CIA’in günümüzde bile benzer operasyonlar yaptığı
düşünülürse, bu bilgilerden epeyce faydalandığı söylenebilir.
Giriş ve dört bölümden meydana gelen Teşkilatı Mahsusa adlı
eser, Türkiye’de ancak 1993 yılında tercüme edilerek yayınla-
nabildi. Ne yazık ki çoğu araştırmacılarımız bu konuda sadece